De vloer vrijwel volledig in beslag genomen door schilderijen en een lange rij bakjes met verf in de mooiste kleuren. Overal bloemen en takken. Aan de muren indrukwekkende, kleurrijke aquarellen. Kortom, Jolanda’s atelier.
“Je bent hier in het oog van de orkaan. Mijn atelier is een ongelooflijk essentiële en wezenlijke plek. Een plek van stilte, bezinning en me terugtrekken. Van mij en voor mij! Hier kan ik verstouwen wat er in mijn leven gebeurt en van hieruit kan ik weer naar buiten.”
Jolanda zit nooit stil. Creativiteit en creatief vermogen staan centraal bij alles wat ze doet. Vanuit haar wens om de wereld toch een stukje mooier te maken, vormt het verbinden van mensen en kunst de rode draad. Ze geeft les op de academie, schrijft over kunst, organiseert exposities en projecten, noem maar op. In haar beeldend werk maakt Jolanda vaak uitstapjes en onderzoekt ze nieuwe dingen. Alleen schilderen… dat is pure noodzaak.
“Mijn hart ligt op heel veel plekken, ik ben heel veel en ik hou van heel veel. Maar schilderen is wel echt de bron. Mijn liefde voor het vloeien van de verf, die het op een gegeven moment overneemt van mij, dat vormt de basis en daar kom ik altijd weer bij terug.”
Niet meer weg te denken
Hoewel Jolanda’s onderwerp in de loop van de tijd steeds veranderde, zijn planten er altijd geweest, ook al in tekeningetjes van toen ze een jaar of 15 was. De natuur nam in haar werk echter steeds meer de overhand en is er nu niet meer uit weg te denken. Dat begon toen Jolanda, zo’n tien jaar geleden, iedere dag een tekening maakte van hetgeen er groeide en bloeide in haar postzegeltuintje op het noorden. Eerst heel klassiek, naturalistisch en precies, om het zo goed mogelijk na te schilderen. Maar na een maand ging het over heel andere dingen.
“Dan was ik meer bezig met het vlak, de kleur of probeerde ik een heel ander soort compositie te maken. En ook het proces van lukken en mislukken, wat ik heel boeiend vind, kwam toen mooi in beeld. Het maakte me niet uit of een tekening wel of niet goed werd, de volgende dag had ik weer een kans. Het was meer als een manier om mezelf aan de gang te houden, mezelf uit te dagen. Ik had verwacht na een jaar klaar te zijn met het tekenen van planten, maar dat liep anders. Op een gegeven moment dacht ik: zo, nu is het voor mij, vanaf nu gaat het over mij en mijn werk! Toen heb ik mijn leven, werk en atelier zodanig ingericht dat ik minimaal twee dagen per weer kon schilderen. Vanaf dat moment ben ik die aquarellen enorm gaan opblazen.”
Inmiddels zijn er, naast het kleine achtertuintje, nog twee tuinen bijgekomen. Een voortuin die Jolanda samen met de buurt maakte en een volkstuin die ze met een vriendin onderhoudt.
“Ik pluk er mijn inspiratie. Op weg naar mijn atelier race ik – meestal last minute – nog even langs een van mijn tuinen. Ik wil namelijk altijd iets mee uit eigen tuin, dat is een van mijn spelregels. Mijn verbeeldingskracht wordt er enorm door aangezet. Aan de bloemen en bladertakken die ik bij me heb, is namelijk zoveel te zien. Elke keer weer wat anders. Ik kan het helemaal niet uit mijn hoofd tekenen, dan zou ik steeds hetzelfde doen.”
In haar drukke leven is het voor Jolanda een continue proces om haar hoofd zover leeg te krijgen dat ze kan schilderen. Een soort choreografie door de dag heen om zich uiteindelijk volledig op die schildering te kunnen richten.
“Alles draait er om dat ik op het punt van volledige concentratie en focus kom waarin zo’n aquarel als het ware zichzelf schildert. Daar ben ik steeds naar op zoek en daar doe ik het voor: die korte tijd dat ik even helemaal los ben van mijn hoofd, in mijn lichaam zink en alles vergeet… Op zo’n moment klopt alles, ben ik helemaal één met mijn tekening en de kwast; die dan echt een verlengstuk van mijzelf is.”
“Maar op dat punt ben ik niet zo maar. Eenmaal in mijn atelier gaat er nog een heel ritueel aan het schilderen vooraf. Klooien met mijn telefoon, koffiezetten, schoonmaken, de bakjes verf water geven, de vellen papier aan elkaar plakken. Het plakken kost trouwens veel tijd en vormt echt een onderdeel van mijn werk. Het fijne daarvan is dat het lekker concreet is, alsof ik een soort landkaart maak.
Het is niet alleen de rust vinden en het loslaten, ook het beginnen aan een tekening gaat niet vanzelf. Sta ik voor zo’n groot, leeg papier en weet ik het echt even niet. Voelt het alsof ik twee linkerhanden heb. Dan pak ik een tak of bloem en ga ik kijken. Een bijna romantische manier van tekenen waarbij ik, na een tijdje, het voorbeeld niet meer nodig heb en mijn verbeelding de overhand krijgt. Dan gaat het als vanzelf en krioelen al die planten over mijn tekening. Ik leg ze er naast of er op… dat gebeurt gewoon.”
Jungle
Eens in de zeven jaar gebeurt er iets anders in het werk van Jolanda. Nieuwe dingen onderzoekt ze meestal schilderend op klein formaat en na een tijd explodeert het en worden haar schilderingen groter en groter. Ze gaat knippen en scheuren in tekeningen en maakt daarmee nieuwe composities. Haar werk vouwt zich uit tot de muur en neemt steeds meer van de ruimte in beslag. Zo onderzoekt ze haar mogelijkheden tot zich wat nieuws aandient en ze teruggrijpt naar de verf en het schilderen.
“En nou zit ik tegen een volgende fase aan. Ik ben zover dat ik weer de ruimte in wil gaan om mijn werk uit te bouwen tot een jungle. Weer van klein naar groot zoals het steeds gaat met mijn werk. Dat gebeurt hier in het atelier al. Ik werk op de vloer en die tekeningen komen uiteindelijk aan de muur te hangen. Alleen wil ik echt iets anders nu, een stap verder. Datgene wat in mijn werkproces ontstaat, wil ik isoleren om te kijken hoe ik daar een oerwoud van zou kunnen bouwen. Een soort situatie zoals je die hier ziet met die planten er tussendoor en van alles over de grond, maar dan grootser. Zodat het op een heel andere manier één geheel gaat vormen. Echt een plek waar je in kan zijn en verblijven. Nog geen idee hoe, maar ik weet dat ik daar uit ga komen. Dat is wat ik dit jaar ga doen!”
Jolanda online: www.jolandaschouten.nl / Facebook / Instagram
